Qabul qilindi: 09.09.2024
Chop etiladi: 27.09.2024
UO'K: 66.974.434
Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti Konchilik ishi kafedrasi mudiri, DSc, dotsent, Qarshi, O‘zbekiston
Abdiazizov Asliddin Adham o‘g‘li
Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Konchilik ishi” kafedrasi assistenti, Qarshi, O‘zbekiston
ORCID ID: 0009-0001-4958-6052
Anotatsiya. Ushbu maqolada O‘zbekiston rangli metallurgiya sanoatida mahalliy mineral xomashyo resurslaridan foydalangan holda rangli, nodir va qimmatbaho metallarni ajratib olish texnologiyalarining rivojlanishi va ularning amaliy qo‘llanilishi keng tahlil qilingan. Ayniqsa, galliy kabi nodir va qimmatbaho metallarning ajratib olinishi alohida diqqatga sazovor bo‘lib, ushbu jarayonning texnologik afzalliklari va murakkabliklari batafsil o‘rganilgan. Maqolada alyuminiy eritish jarayonida hosil bo‘ladigan chiqindi suvlaridan galliyni ajratib olish usullari chuqur tahlil qilinib, bu jarayonning iqtisodiy jihatdan samaradorligi va ekologik xavfsizligi haqida fikr yuritiladi. Chiqindi suvlarni qayta ishlash orqali galliyni ajratib olishning O‘zbekiston sanoatidagi ahamiyati ko‘rib chiqilgan, bu esa nafaqat iqtisodiy foyda keltiradi, balki atrof-muhitni muhofaza qilishga ham katta hissa qo‘shadi. Shuningdek, maqolada bu texnologik jarayonning sanoat ishlab chiqarishida qo‘llanilishi, uning energetik samaradorligi va atrof-muhitga salbiy ta'sirini kamaytirish usullari, shuningdek, texnologiyani yanada takomillashtirish bo‘yicha tavsiyalar berilgan.
Shodiyev, A.N., Abdiazizov, A.A. (2024). ALYUMINIY ERITISH JARAYONIDA HOSIL BO‘LGAN CHIQINDI SUVLARIDAN GALLIY AJRATIB OLISH JARAYONINI TAHLIL QILISH. Sanoatda raqamli texnologiyalar/Цифровые технологии в промышленности, 2(3).
Ершова Я. Ю. Физико-химические основы экстракции галлия и алюминия из щелочно-карбонатных растворов азотсодержащими экстрагентами фенольного типа: Дис. канд.хим. наук. 05.17.02/ Я. Ю. Ершова; МГУ - Москва, 2015. – 132 с.
Радионов, Б. К. Галлий в водных растворах / Б. К. Радионов, Г. И. Мальцев. - Saarbrücken : Lambert acad. publ., 2013. – 313 с.
Anarbayev X.P “Rux gidrometallurgiyasida indiyni ajratib olish” - Международный научный журнал «Новости образования: исследование в XXI веке» № 4 (100), часть 1 ноябрь, 2022 г.
V.N. Sagdiev, O.V. Cheremisina, M.A. Ponomareva and E.S. Zatula - “Process of extraction of gallium from technological solutions with the use of ion exchange resins” Metallurgist, Vol. 63, Nos. 1-2, May, 2019.
Sultonov Sh.A, Navotova D.I – “O‘zbekistonda rangli metallarning geografik tarqalishi va foydalanish xususiyatlari” “Экономика и социум” №2(117) 2024.
А. Гасанов, А. Наумов – “Промышленное производство галлия и индия: современное состояние и прогнозы Производственные технологии” №4 (00175) 2018.
Л.Т. ТАГИЕВА – “Извлечение галлия и ванадия из алунитового остатка (красного шлама) путем cульфатизирующего обжига и выщелачивания” Химия в интересах устойчивого развития 28 (2020) 432–438.